Σπύρος Μιχαλόπουλος: Ο σκηνοθέτης μοιράζεται τις σκέψεις του για το παρόν και το μέλλον
Ο Σπύρος Μιχαλόπουλος ήταν συν-σκηνοθέτης της σειράς Άγριες Μέλισσες και τώρα σκηνοθέτης της νέας σειρά Ο Όρκος που προβάλλεται στην ΕΡΤ. Γεννημένος το 1959 στην Πρέβεζα άλλα το 1971 μετακομίζει οικογενειακός στην Αθήνα. Παιδί επιπλοποιού και μιας μοδίστρας, που από έρωτα ζήσανε μαζί 60 χρόνια. Μεγαλωμένος σαν έφηβος στη μεταπολίτευση και πολιτικοποιημένος να ακολουθά με ζήλο το δίκιο και την ορθότητα. Με σπουδές στην Πολωνία και με καθηγητή τον Kieslowski αλλά και συνεχή μέχρι σήμερα αγάπη για τη Γνώση. Ο σκηνοθέτης Σπύρος Μιχαλόπουλος θυμάται το παρελθόν του, καθώς μοιράζεται τις σκέψεις του για το παρόν και το μέλλον, στο Three Pixels Lab και τον Χρήστο Αρφάνη που σας παρουσιάζουν μια ξεχωριστή συζήτηση μαζί του.
Φωτογραφίa: ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Τι κάνει τη σειρά “Ο Όρκος” της ΕΡΤ σε σενάριο Τίνας Καμπίτση μια διαφορετική σειρά από όσες έχουμε συνηθίσει μέχρι τώρα στην Ελληνική Τηλεόραση; Μίλησε μας ακόμα για τη σχέση σου με τους συντελεστές της.
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Η σειρά ο “Όρκος” είναι μια σειρά ιατρικού αστυνομικού και κοινωνικού περιεχομένου. Αυτό από μόνο του την κάνει μοναδική στο είδος της. Δεν παραμυθιάζει τον θεατή με ¨ψεύτικη ζωή”, όλα είναι κανονικά και δίπλα μας. Αυτό σημαίνει επίσης ότι πρέπει να την διαχειριστείς με σεβασμό και αγάπη. Αυτό προσπαθώ να κάνω και γω, έχοντας πάντα δίπλα μου και αρωγούς σ αυτό το ταξίδι τους άμεσους συνεργάτες μου. Εκτός από το εξαιρετικό σενάριο της Καμπίτση, την παραγωγή της ARCADIA, έχω ένα υπέροχο cast απο ανθρώπους που έχω δουλέψει παλαιότερα, αλλά και νέους ή άγνωστους σε μένα έως τώρα ηθοποιούς. Εκτός από τον Γιάννη Στάνκογλου, τον Γιώργο Γάλλο, την Άννα Μαρία Παπαχαραλάμπους, που έχω δουλέψει σε άλλες δουλειές, συνάντησα ταλέντα όπως τον Προμηθέα Αλειφερόπουλο, την Λουκία Μιχαλοπούλου, την Αρετή Τίλλη, τον Σήφη Πολυζωίδη, τον μοναδικό Δημοσθένη Παπαδόπουλο, την Νικολέτα Κοτσαηλίδου, τον Μανώλη Εμμανουήλ με τους οποίους δεν είχα ξαναδουλέψει στο παρελθόν, αλλά και ηθοποιούς όπως την Ντίνα Αβαγιανού, τον Γιώργο Μπανταδάκη, και τόσους άλλους που με εξέπληξαν και έδωσαν μια πνοή σημαντική στο εγχείρημα. Παράλληλα το συνεργείο μου, τον εξαιρετικά ταλαντούχο διευθυντή φωτογραφίας Δημήτρη Θεοδωρίδη, που λειτουργεί σαν το alter ego μου και έδωσε ζωή στην εικόνα, την Ευα Πατεράκη που ομόρφυνε τον κόσμο της σειράς με τα σκηνικά της, την βοηθό μου Ειρήνη Λουκάτου που μας ¨τρέχει¨, τον Γιώργο Μπαμπανάρα και τον Κώστα Βαρδαβούκα που μας οργανώνουν, τον Βασίλη Διαμαντίδη, την Δομνίκη Βασιαγιώργη με τα ρούχα της, την Νταίζη, την Ελένη, την Κίρκη την Ελλη, την Αφροδίτη, την Σοφία την Μάνια, τον Βαγγέλη στον ήχο, τον Νίκο και βέβαια οι πρωτότυπες μουσικές της Χριστίνας Κανάκη, η μουσική επιμέλεια του Σταμάτη Γιατράκου, το μοντάζ του Κωνσταντίνου Αδρακτά. Ένα μικρό σύμπαν που είναι κάθε μέρα εκεί και δίνει το καλύτερο τους εαυτό, με κρύα, χιόνια, βροχές. Είναι με κάποιο τρόπο η οικογένεια μου, οι άνθρωποι που βλέπω κάθε μέρα επί δέκα ώρες.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Πως είναι η ανταπόκριση του κοινού για τον “Όρκο”;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Εντυπωσιακή και απρόσμενη. Αγαπήθηκε και κατάφερε να έχει ένα φανατικό κοινό που σχολιάζει , κρίνει, θαυμάζει, συγκινείται.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Γεννημένος στην Πρέβεζα, από μικρός σε γοήτευε το σινεμά που έβλεπες τα πρωινά των Κυριακών στους 3 κινηματογράφους της πόλης. Τελειώνοντας το Λύκειο στην Κυψέλη βρέθηκες στην Πολωνία για σπουδές στο πολυτεχνείο, αλλά τελικά καταλήγεις στη Σχολή κινηματόγραφου του Λοτζ. Τι είναι αυτό που σε κέρδισε στη σκηνοθεσία;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Η σκηνοθεσία είναι ένας τρόπος να αφηγείσαι ιστορίες με εικόνες, ένα γεγονός, μία κατάσταση. Αφηγείσαι με σκοπό την ανάσυρση συναισθημάτων από τον θεατή. Όπως κάθε μορφής Τέχνη, η σκηνοθεσία στοχεύει στο ασυνείδητο του θεατή και στα θαμμένα συναισθήματα.
Θεωρώ ότι όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας σκηνοθετήσαμε. Είτε σαν παιδιά σε μια αλάνα, είτε μεγαλύτεροι σε μια άλλη κατάσταση. Ακούσαμε και διηγηθήκαμε παραμύθια, από τις γιαγιάδες μας και τους γονείς μας, μέχρι εμάς που θέλαμε να βάλουμε τα παιδιά μας για ύπνο. Ο τρόπος λοιπόν αφήγησης είναι σκηνοθεσία. Αργότερα έρχεται και η τεχνική αφήγησης. Αυτό μαθαίνεται σε Σχολές ή στο γύρισμα.
Αυτή η διαδικασία με συγκινεί και με συναρπάζει ακόμη και τώρα. Δεν θεωρώ ότι θα κάνω κάτι διαφορετικό στη ζωή μου.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Είχες την τύχη και τη χαρά να γνωρίσεις τον Kieslowski στα βήματα του πριν τον Δεκάλογο, τον οποίο θεωρείς και μέντορα σου. Τι ξεχώρισες και θυμάσαι από αυτή τη γνωριμία;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Θυμάμαι ένα ανήσυχο, αεικίνητο μυαλό. Έναν άνθρωπο με βαθιές γνώσεις για την ανθρώπινη υπόσταση, έναν άνθρωπο που αγαπούσε πολύ τους ηθοποιούς του, έναν σημαντικό δημιουργό.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Επέστρεψες στην Ελλάδα μετά από 5 χρόνια και ξεκίνησες το ταξίδι σου στην Τέχνη του Σινεμά σαν βοηθός σκηνοθέτη δίπλα σε μεγάλους σκηνοθέτες όπως ο Αγγελόπουλος, ο Σταμπουλόπουλος ο Πανουσόπουλος. Θα ήθελα να μας πεις για τις αναμνήσεις σου και πώς ήταν η συνεργασία σου με τους παραπάνω μεγάλους σκηνοθέτες;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Είχα τη τύχη και τη χαρά να δουλέψω με σημαντικούς σκηνοθέτες σαν βοηθός τους. Αυτό που δυνάμωσε την αγάπη για τη δουλειά που κάνω, καθώς και τη χαρά της δημιουργίας. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να βλέπεις πως ο Αγγελόπουλος “στήνει” τις σκηνές του με αγάπη και γνώση.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Στην τηλεόραση ξεκίνησες σαν σκηνοθέτης το 2004 και είχες την τύχη μέχρι τώρα να είσαι σε αξιόλογες δουλειές όπως: Βέρα στο δεξί, Έρωτας, Πολυκατοικία, Επιστροφή, Άγριες Μέλισσες. Πού πιστεύεις ότι οφείλεται αυτή η τύχη; Όντας σπουδαίος σκηνοθέτης έχεις την επιλογή να διαλέξεις εάν θέλεις να σκηνοθετήσεις για μια σειρά; Τι κριτήρια συμβάλουν στη θετική σου απάντηση σε μια πρόταση;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Καταρχάς δεν πιστεύω ότι είμαι αυτό που λέτε σπουδαίος σκηνοθέτης. Θεωρώ ότι είμαι ένας καλός σκηνοθέτης. Είχα τη τύχη να βρεθώ και να δουλέψω δίπλα σε σπουδαία ονόματα του χώρου κι αυτό έγινε από το πάθος μου για τη δουλειά και από την ανάγκη μου να προχωρήσω σαν άνθρωπος και σαν επαγγελματίας. Θα αποφασίσω να σκηνοθετήσω μια σειρά ή ένα θεατρικό έργο, αν το σενάριο ή το έργο έχει κάτι να μου πει πια. Έχω φτάσει σε ένα σημείο που οι επιλογές μου δεν είναι τόσο οικονομικές αλλα αισθητικές και για μένα ενδιαφέρουσες. Δεν θα έκανα ότι μου πέσει στα χέρια πια. Κάποτε ναι,, η ανάγκη για επιβίωση με έφερε σε projects που είχαν μόνο οικονομικά κίνητρα. Πάντα όμως θα έβαζα την αισθητική μου σ αυτά και την όποια ποιότητα έχω σαν καλλιτέχνης. Αρα το κριτήριο είναι ένα και μοναδικό. Το σενάριο.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Στο διάστημα από το 2010 έως και το 2017 έζησες στην Κύπρο όπου σκηνοθέτησες 6 σειρές για την Κυπριακή Τηλεόραση. Σε ένα τρίχρονο διάλειμμα από την Κύπρο δημιούργησες την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία σου με τίτλο ΛΟΥΝΑ ΜΠΑΡ. Παράλληλα σκηνοθέτησες και πέντε θεατρικές παραστάσεις μεταξύ των οποίων το Τζόρνταν και το Τάνγκο Μπάρ του Περικλή Κοροβέση. Τι σε ώθησε να γυρίσεις τότε την πρώτη σου μεγάλη ταινία;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Τη πρώτη μου ταινία Λούνα Μπαρ, τη σκηνοθέτησα σε μια φάση της ζωής μου πολύ δύσκολη. Τόσο οικονομικά όσο και ψυχολογικά. Το σενάριο της Ειρήνης Λουκάτου ήταν η κύρια αιτία αυτής της επιλογής. Την ταινία την ξεχρέωσα μέχρι και 5 χρόνια μετά. Δεν θα μπορούσα να κάνω αλλιώς. Δυστυχώς έπεσα πάνω στα capital control και στην πολιτική κρίση του 2015. Παρόλα αυτά κατάφερα , έστω και καθυστερημένα να εξοφλήσω τις υποχρεώσεις μου. Παράλληλα αυτά τα 5 χρόνια κατάφερα να σκηνοθετήσω και τα 3 θεατρικά που μου άρεσαν. Το “ΕΝΑ” της Ειρήνης Λουκάτου, Το Τζόρνταν, το Τάνγκο Μπαρ του Κοροβέση. Σε όλα αυτά, το μοναδικό κίνητριο ήταν τα έργα. Δεν κέρδισα χρήματα από κανένα από αυτά. Ίσα-ίσα μπορεί κα να έχασα. Αλλά δεν με νοιάζει. Το θέατρο για μένα είναι έρωτας. Και στον έρωτα δεν ζητάς ανταλλάγματα.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Έχοντας εμπειρία σε διαφημίσεις (καθώς στις αρχές της δεκαετίας του 90 μπήκες στο χώρο της διαφήμισης σαν σκηνοθέτης, όπου μάλιστα κατάφερες να φορτώσεις στην πλάτη σου αμέτρητα διαφημιστικά, καθώς και κάθε είδους μέσο προώθησης προϊόντων) τηλεοπτικές σειρές, ταινίες και θέατρο, ποιο από τα παραπάνω σου αρέσει να σκηνοθετείς περισσότερο και γιατί;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Θέατρο. Μόνο το θέατρο με γεμίζει περισσότερο από κάθε τι. Μ αρέσουν πολύ οι σειρές, ειδικά εποχής, αλλά κυρίως το θέατρο θα με κάνει ευτυχισμένο.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Πιστεύεις πως τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, (δημιουργικά άλλα και πρακτικά σε θέμα εξοπλισμού) στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια στους παραπάνω χώρους;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Οι εποχές αλλάζουν. Τα εκφραστικά μέσα και η τεχνολογία μπαίνει γερά παντού. Στο χώρο τον δικό μας η τεχνολογία έχει κάνει θαύματα. Στην Ελλάδα δεν μας λείπει η τεχνολογία ΄ούτε η τεχνογνωσία. Μας λείπει η βοήθεια από τους φορείς πολιτισμού.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Πέρα από την αγάπη σου για τον κινηματογράφο, αναγνωρίζω και την αγάπη σου για τη Γνώση, καθώς έκανες τρία σεμινάρια στο ΕΚΠΑ (Κινηματογραφοθεραπεία, Εγκληματολογία, Θέατρο-Φιλοσοφική κριτική) απ όπου αποφοίτησες με άριστα και στα τρία. Παράλληλα έκανες δύο σεμινάρια στο ΜΟΜΑ που αφορούν στη σύγχρονη Τέχνη, ενώ ήδη ξεκινάς στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο τις σπουδές σου σχετικά με την Ιστορία του Ελληνικού Πολιτισμού. Τι σε γοητεύει στη Γνώση; Πιστεύεις πως βοηθάει η εκμάθηση της Ιστορίας του Πολιτισμού μιας χώρας, τους πολίτες αυτής;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Η Γνώση είναι Ωκεανός. Όσο προσπαθείς να κολυμπήσεις τόσο θα ανακαλύπτεις καινούργια πράγματα. Από μικρός ήθελα να μαθαίνω πράγματα. Όχι για επίδειξη, αλλα για να κατανοήσω τον κόσμο που ζω, και να βρίσκω πάντα ένα λόγο ύπαρξης. Είμαι απο αυτούς που θεωρούν ότι άν δεν μάθεις τον κόσμο που ζεις ή έζησες, δεν έχει νόημα η ύπαρξη σου. Ο κάθε πολιτισμός έχει μια ιστορία πίσω του και μπροστά του. Είναι η πραγματική του ταυτότητα αυτή. Αν θέλουμε να γνωρίσουμε μια χώρα πρέπει να γνωρίσουμε το πολιτισμό της. Αυτό φτάνει. Από την άλλη κάθε πολιτισμός εκφράζεται κυρίως μέσω της Τέχνης. Άρα είναι επιτακτική ανάγκη να μάθουμε για αυτό. Να μάθουμε τα “Γιατί” και να κατανοήσουμε σε τι κόσμο ζούμε. Όλη αυτή η προσπάθεια με κάνει καλύτερο και κυρίως με κάνει άνθρωπο του Κόσμου.
Χρήστος Αρφάνης / Three Pixels Lab: Είσαι μέλος του Ινστιτούτου Θεάτρου και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Σαν έμπειρος και αναγνωρισμένος πλέον σκηνοθέτης, πως βλέπεις το μέλλον της Ελλάδος στο χώρο του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης αλλά και τί επιφυλάσσει το μέλλον για εσένα ως σκηνοθέτη;
Σπύρος Μιχαλόπουλος: Ο Γκαίτε στον Βέρθερο λέει “Κάθε τέλος άδηλο”. Δηλαδή το τέλος είναι άγνωστο. Μαζί με τη λέξη τέλος πρέπει να κατανοήσουμε και τη λέξη μέλλον. Το μέλλον είναι άγνωστο. Τα πράγματα γύρω μας αλλάζουν δραματικά. Αλλιώς σκεφτόμασταν το 90 αλλιώς τώρα. Κανείς δεν προβλέπει τίποτε πια.
Η Ελληνική τηλεόραση αν δεν αλλάξει σκεπτικό θα έχει άσχημη κατάληξη, θεωρώ. Δηλαδή να αλλάξει θεματολογία και στόχους. Αυτό ίσως της φέρει ένα μέλλον διαφορετικό.
Σε προσωπικό επίπεδο το μέλλον, ελπίζω, να μου επιφυλάσσει χαρές και δημιουργίες. Αλλά και αυτό να μην συμβεί, ελπίζω να είμαι καλά στην υγεία μου και να χαίρομαι τα βιβλία μου και τις σπουδές μου.
Πηγή/Αρχική δημοσίευση: https://threepixelslab.gr/movies-series/120482/spyros-michalopoulos-skinothetis-moirazetai-tis-skepseis-tou-gia-paron-kai-mellon/